Μπλόκο της Κοκκινιάς: Ο ματωμένος Αύγουστος του '44 Οταν η ανυπότακτη προσφυγούπολη τσάκισε τους ναζί και με το αίμα της (ΦΩΤΟ -ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ)

Αξημέρωτα, 17 Αυγούστου του 1944. Περίπου 4.000 ναζί στρατιώτες και οπλισμένοι σαν αστακοί γερμανοτσολιάδες περικυκλώνουν την 


Κοκκινιά και μπλοκάρουν τις εξόδους της πόλης. Στόχος τους είναι να δώσουν ένα ισχυρό χτύπημα ή ακόμη και να «ξεριζώσουν» το αντιστασιακό φρονήμα αυτών των προσφυγογειτονιών που είχαν δοθεί ολόψυχα στον αγώνα ενάντια στους φασίστες κατακτητές. 

Αλλωστε, αυτός ήταν και ο γενικότερος σκοπός της απάνθρωπης τακτικής των «μπλόκων», τα οποία οργανώνονταν με μοναδικό κριτήριο το τιμωρητικό τσάκισμα των ανυπότακτων περιοχών και, ταυτόχρονα, μέσω της αγριότητας και της βαρβαρότητας με τις οποίες εκτελούνταν, να λειτουργήσουν «παραδειγματικά» για κάθε σκέψη αντίστασης.

«Οι φασίστες ονομάζανε την Κοκκινιά “Μικρή Μόσχα” και είχαν βάλει στόχο να μας ξεκληρίσουνε. 

Καλούσαν να παρουσιαστούμε με ψηλά τα χέρια στην πλατεία του Αγίου Νικολάου και από εκεί άλλους θα τους κρατούσανε, άλλους θα τους πηγαίνανε στη Γερμανία, άλλους στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου για εκτέλεση, κλπ» θυμάται η Δέσποινα Κρομμυδάκη.

******

«Τότε η Κοκκινιά απαρτίζονταν, όπως και σήμερα, από προσφυγιά που είχε καυτά ζωτικά προβλήματα. 

Ο λαός που είχε έρθει από τη Μικρά Ασία, από τον Πόντο και από άλλες περιοχές, ήταν ρακένδυτος, χωρίς στέγη, χωρίς το νοικοκυριό του. 

Τα είχαν αφήσει εκεί πέρα, που τους είχαν κυνηγήσει οι Τούρκοι και τους ξεκληρίσανε. 

Φοβούμενοι μήπως χάσουν και τη ζωή τους, προτιμήσανε να εγκαταλείψουν τα υπάρχοντά τους και να έρθουν στην Ελλάδα και να ξαναρχίσουν πάλι από την αρχή. 

Ο κόσμος αυτός είχε συσπειρωθεί γύρω από τα εργατικά σωματεία και αγωνιζότανε για να μπορέσει να επιβιώσει εδώ. 

Τα προβλήματά τους ήταν η εργασία, η στέγη, φως, νερό κλπ και συσπειρώθηκαν γύρω από το εργατικό ΕΑΜ.».
                             
*******

«Προσοχή – Προσοχή! Σας μιλάνε τα Τάγματα Ασφαλείας. Ολοι οι άνδρες από 14 χρονών και πάνω να πάνε στην πλατεία της Οσίας Ξένης για έλεγχο ταυτοτήτων. Οσοι πιαστούν στα σπίτια τους θα τουφεκίζονται επί τόπου» ακούστηκε η φρικτή εντολή στα σοκάκια της πόλης. 

Οι αντιστασιακές οργανώσεις, ΕΑΜικές και ΕΠΟΝίτικες, καθώς και οι οργανώσεις του ΚΚΕ, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι αυτές ήταν ο στόχος, δίνουν εντολή στα μέλη και τα στελέχη τους να μην υπακούσουν και να προσπαθήσουν με κάθε μέσο να διαφύγουν. 

Σκεπές, υπόγεια, ακόμη και πηγάδια – δεδομένου ότι τα περίχωρα του Πειραιά ήταν εκείνη την εποχή ακόμη περιβόλια – έγιναν καταφύγια για πλήθος αγωνιστών. 

Ωστόσο, η καλά οργανωμένη στρατιωτική επιχείρηση και ο αιφνιδιασμός των φασιστών, εγκλωβίζουν πολλά αντιστασιακά στελέχη ανάμεσα στους περίπου 25.00 Κοκκινιώτες που γεμίζουν ασφυκτικά την πλατεία.

Την ώρα που ο λαός μαζεύεται στον Αη Νικόλα, οι ναζί και οι ντόπιοι συνεργάτες τους επιδίδονται σε όργιο πλιάτσικου, καταστροφής και δολοφονιών στα σπίτια, τα οποία αμέσως μετά πυρπολούν.

Ταυτόχρονα, στην πλατεία, πιάνουν «δουλειά» οι χαφιέδες, οι οποίοι δείχνουν στους ναζί τους αγωνιστές. Φασιστόμουτρα όπως ο Μπατράνης, ο Βακαλόπουλος, ο Σγούρος, ο Πλυντζανόπουλος, ο Βερύκογλου, ο Γρ.Ιωαννίδης, ο Σγούρης και ο γιος του, πολλοί από τους οποίους είχαν «θητεύσει» αναλόγως και στην δικτατιορία του Μεταξά. 

Ακολουθούν ασύλληπτες σκηνές φρίκης. Οι ναζί αρπάζουν άνδρες και γυναίκες και τους σέρνουν με άγρια βασανιστήρια στον τόπο των εκτελέσεων, την μάνδρα της Οσίας Ξένης, τα Αρμένικα, στο Σχιστό, αλλά και το Χαϊδάρι. Μετά τους περιλούζουν με βενζίνη και τους καίνε. Κάποιους, ακόμη ζωντανούς.

Είναι χαρακτηριστικές οι μαρτυρίες για τον Αποστόλη, γραμματέα της ΚΟΒ Κιλικιάνων του ΚΚΕ, που ενώ τον έσερναν για εκτέλεση τον κομμάτιαζαν. 

Τον Παναγιώτη Ασμάνη τον σκότωσε ο ίδιος ο Πλυτζανόπουλος. ΤονΣτέλιο Καζακίδη τον έσερναν με βγαλμένο το ένα μάτι. 

Την θρυλική αντάρτισσα Διαμάντω Κουμπάκη, που έδωσε μάχη εναντίον των ναζί εκείνη την μέρα μαζί με μια χούφτα μαχητές του εφεδρικού ΕΛΑΣ, την βασανίζουν στα όρια του κανιβαλισμού, πριν την σκοτώσουν, αλλά το μόνο που αποσπούν από εκείνη την κοπέλα είναι η μέχρι το τέλος αγέρωχη στάση της και η περιφρόνησή της.

Οι «επιλεγμένοι» από την πλατεία και εκτελεσμένοι υπολογίζονται σε 200, ενώ, μαζί με τους δολοφονημένους στα σπίτια, τις συνοπτικές εκτελέσεις στις γειτονιές – μέχρι και σήμερα περνώντας από τυχαίους δρόμους της πόλης μπορείς να δεις πλάκες με αναφορές εκτελεσμένων σε εκείνο το σημείο – και το Χαϊδάρι, οι νεκροί ανέρχονται σε περίπου 350 αγωνιστές και αγωνίστριες.

Φυσικά, η Κοκκινιά ουδέποτε παραδόθηκε. Στις 24 Σεπτέμβρη του 1944, με το αίμα ακόμη να μην έχει στεγνώσει στα χωμάτινα σοκάκια της και τον θρήνο να έχει πετρώσει τις καρδιές, το λαϊκό μνημόσυνο μετατρέπεται σε τεράστια αντιστασιακή διαδήλωση, όπου παρελαύνουν και ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ και τηςΕΠΟΝ!

Οι φασίστες δεν τόλμησαν να φανερωθούν. Ταμπουρωμένοι μόνο σκόρπισαν κι άλλο θάνατο με πολυβόλα από τον λόφο της Δεξαμενής. Πεισμώνοντας και θωρακίζοντας ακόμη περισσότερο τις συνειδήσεις για εκδίκηση και την τελική νίκη…

toperiodiko.gr

Το Μπλόκο της Κοκκινιάς (ντοκιμαντέρ)

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει το χρονικό των γεγονότων τις 17ης Αυγούστου στην Κοκκινιά, όταν δυνάμεις του γερμανικού στρατού μαζί με τμήματα των Ταγμάτων Ασφαλείας απέκλεισαν την ευρύτερη περιοχή στήνοντας το λεγόμενο μπλόκο.

Η αφήγηση περιλαμβάνει μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, επέζησαν της επίθεσης που πραγματοποιήθηκε, έχασαν συγγενείς και στάλθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας. 

Περιγράφεται η σημασία της Κοκκινιάς ως περιοχή με έντονη αντιστασιακή δραστηριότητα, με μαζικές εργατικές και άλλες κινητοποιήσεις, ένοπλη δράση και διαδηλώσεις κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με αποκορύφωμα τους μήνες που μεσολάβησαν από το τέλος του 1943 και μέχρι τον Αύγουστο του 1944.

 Αντιστοίχως παρουσιάζονται τα γεγονότα της 17ης Αυγούστου όπως βιώθηκαν από τους κατοίκους της Κοκκινιάς, η έλευση των κατοχικών δυνάμεων, η συνεργασία των Ταγμάτων Ασφαλείας, η συγκέντρωση των ανδρών στην πλατεία της Οσίας Ξένης, το έργο των κουκουλοφόρων καταδοτών, οι εκτελέσεις των αγωνιστών στην παρακείμενη μάντρα του υφαντουργείου Παγιασλή, οι οδομαχίες στην ευρύτερη περιοχή και οι απεγνωσμένες προσπάθειες των γυναικών της Κοκκινιάς να βοηθήσουν τους αιχμαλώτους. 

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αφήγηση του ΣΩΤΗΡΗ ΚΥΒΕΛΟΥ, αξιωματικού του ΕΛΑΣ, ο οποίος περιγράφει το πλαίσιο των συγκρούσεων με τις κατοχικές δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και εκείνη του αστυνομικού και αγωνιστή του ΕΛΑΣ, ΛΕΥΤΕΡΗ ΠΑΠΑΝΑΓΝΟΥ, ο οποίος είχε επιφορτισθεί με το έργο της μεταφοράς των σωρών των 78 εκτελεσθέντων και την ταφή τους. 

Η ταινία καταγράφει τις αναμνήσεις των επιζώντων του μπλόκου και των αντιστασιακών που μεταφέρθηκαν στη συνέχεια στο Χαϊδάρι και στο Ρουφ και ακολούθως στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία, αλλά και γυναικών-συγγενών των θυμάτων που περιγράφουν το θρήνο και την απόγνωση για τους ανθρώπους που εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν.