Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: Η ιστορία της 8ης Μαρτίου

Σήμερα, ο κόσμος τιμά τις προόδους για τα δικαιώματα των γυναικών - και όλα ξεκίνησαν με μια θαρραλέα ομάδα εργαζομένων στο χώρο του ενδύματος.

Μετά από περισσότερα από 100 χρόνια, η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας αντλεί εκατομμύρια για να τιμήσει τις προόδους που έχουν σημειωθεί στα ανθρώπινα δικαιώματα και να συζητήσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην πολιτική, στην εκπαίδευση, στην απασχόληση και σε άλλους τομείς της καθημερινής ζωής.

Ωστόσο, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας εορτάζει αρχικά τις διαμαρτυρίες για τα δικαιώματα των εργαζομένων που διεξάγονται από γυναίκες. 

Πολλοί φαίνεται να ξεχνούν τους δεσμούς της εορτής με το κίνημα των εργατικών δικαιωμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Σοσιαλιστικό Κόμμα.Η μεγάλη διαμαρτυρία εργατριών κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη ήταν η αρχή για την κατάκτηση των γυναικείων δικαιωμάτων.

Ημέρα αφιερωμένη στη γυναίκα η σημερινή. Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου, σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. 

Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ και υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή.


Ιστορία της 8ης Μαρτίου

Η 8η Μαρτίου ορίστηκε το 1977 από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ως Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα της Γυναίκας και τη Διεθνή Ειρήνη.

Η ιδέα για τον εορτασμό της προέκυψε κατά το πέρασμα στον 20ό αιώνα, το οποίο σηματοδοτήθηκε από την εκβιομηχάνιση, την πληθυσμιακή έκρηξη και τις ριζοσπαστικές ιδεολογίες. Το έναυσμα, όμως, είχε δοθεί αιώνες πριν, με τη Λυσιστράτη να πρωτοστατεί σε μια ιδιόμορφη «φεμινιστική» απεργία, προκειμένου να τελειώσει ο πόλεμος των ανδρών.

Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής επανάστασης οι γυναίκες του Παρισιού ζητούσαν «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα» στις Βερσαλίες. Η γιορτή ουσιαστικά αφορά στους αγώνες συνηθισμένων γυναικών, που με το θάρρος και την αποφασιστικότητα τους έγραψαν ιστορία.

Play Video



Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εργάτριες στο τομέα της υφαντουργίας και του ιματισμού κινητοποιήθηκαν στις 8 Μάρτη του 1857 στη Νέα Υόρκη για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και τους χαμηλούς μισθούς τους. 

Η αστυνομία επιτέθηκε και διέλυσε βίαια το πλήθος των λευκοντυμένων γυναικών, όμως το εργατικό κίνημα είχε ήδη γεννηθεί. Δυο χρόνια αργότερα, οι γυναίκες που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις οργάνωσαν το πρώτο εργατικό σωματείο γυναικών και συνέχισαν τον αγώνα για τη χειραφέτηση τους.

Το 1908 παρέλασαν 15.000 γυναίκες στους δρόμους της Νέας Υόρκης ζητώντας λιγότερες ώρες εργασίας, καλύτερους μισθούς και δικαίωμα ψήφου. 

Υιοθέτησαν το σύνθημα «Ψωμί και τριαντάφυλλα», με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα την καλύτερη ποιότητα ζωής.

Τελικά η Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας καθιερώνεται το 1910, στη δεύτερη Διεθνή Συνδιάσκεψη των Σοσιαλιστριών Γυναικών στην Κοπεγχάγη και εορτάζεται για πρώτη φορά ένα χρόνο μετά.

Στη Ρωσία, μετά το τέλος της Οκτωβριανής Επανάστασης, η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι πείθει τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη αργία, η οποία στη συνέχεια επεκτάθηκε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Η Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε για πρώτη φορά από το Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ στις 28 Φεβρουαρίου 1909. 

Ο εορτασμός της καθιερώθηκε το 1910 με πρόταση της Γερμανίδας σοσιαλίστριας Clara Zetkin κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Διεθνούς Συνδιάσκεψης των Σοσιαλιστριών Γυναικών στην Κοπεγχάγη.

Στη Ρωσία, μετά το τέλος της Οκτωβριανής Επανάστασης, η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι πείθει τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη αργία, η οποία στη συνέχεια επεκτάθηκε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ομως μέχρι το 1965 αυτή παρέμεινε γιορτή των εργατών.

Η άνοδος του φεμινιστικού κινήματος το 1960 αναζωογόνησε το ενδιαφέρον για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.

Στην Ελλάδα η πρώτη απεργία εργατριών έγινε στις 13 Απριλίου του 1892 στον Πειραιά, στο εργοστάσιο υφαντουργίας των αδελφών Ρετσίνα. Τη συγκεκριμένη χρονιά η εν λόγω υφαντουργία αποφάσισε να προβεί σε μειώσεις μισθών στις γυναίκες από 80 σε 60 λεπτά. 

Την είδηση μετέδωσε τότε η πρώτη γυναικεία εφημερίδα η «Εφημερίδα των Κυριών» που κυκλοφόρησε το 1887 και πρόβαλλε θέματα που αφορούσαν στο δικαίωμα στην εκπαίδευση και στο δικαίωμα στην εργασία.

Στις μέρες μας, όμως, σε πολλές χώρες η ημέρα αυτή έχει χάσει το πολιτικό της μήνυμα: Αφενός εμπορευματοποιήθηκε και αφετέρου εκλήφθηκε ως ευκαιρία για να εκφράσουν οι άνδρες την αγάπη τους στις γυναίκες, όπως κατά την Ημέρα της Μητέρας και του Αγίου Βαλεντίνου.

Ωστόσο, περιστατικά που σημειώνονται με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας τη Γυναίκας, αποδεικνύουν την ανάγκη προβολής και τίμησης, αν μη τι άλλο, των αγώνων των γυναικών. 

Στην Τεχεράνη στις 4 Μαρτίου 2007, η αστυνομία ξυλοφόρτωσε χιλιάδες άνδρες και γυναίκες που σχεδίαζαν συλλαλητήριο για τον εορτασμό της ημέρας. 

Οι δεκάδες γυναίκες που συνελήφθησαν κρατήθηκαν για μέρες στην απομόνωση. Οι ακτιβίστριες Shadi Sadr και Mahbubeh Abbasgholizadeh αφέθηκαν ελεύθερες μετά από δεκαπέντε μέρες απεργία πείνας.

Παρόλο που υπήρξαν προόδους, οι γυναίκες συνεχίζουν να αγωνίζονται για τις κακές συνθήκες εργασίας και χαμηλότερους μισθούς ανά τον κόσμο.

Οι Αφρο-Αμερικανικές γυναίκες δείχνουν για συνδικαλιστική οργάνωση. Φωτογραφία ευγενική προσφορά του Kheel Center, του Πανεπιστημίου Cornell.

Τα μέλη της Συνδικαλιστικής Ένωσης Γυναικών (WTUL) της Νέας Υόρκης παρουσιάζουν με ένα πανό που καλεί για την 8ωρη ημέρα. Φωτογραφία ευγενική προσφορά του Kheel Center, του Πανεπιστημίου Cornell.

Οι εργαζόμενοι του Jacobs Bros. σε απεργία για καλύτερους μισθούς. Φωτογραφία ευγενική προσφορά του Kheel Center, του Πανεπιστημίου Cornell.