Σε έναν λοφίσκο μιας πεδιάδας της Νάξου κοντά στο χωριό άνω Σαγκρί, δίπλα από το βουναλάκι "Πλατιά Ράχη"δεσπόζει ο ναός της θεάς Δήμητρας. Το μνημείο της Νάξου είχε μετατραπεί σε εκκλησία στα πρώτα χριστιανικά χρόνια...
Οικοδομήθηκε από λευκό μάρμαρο όταν ο Λύγδαμις ήταν τύραννος του νησιού, το 525 π.Χ.
Ο Λύγδαμις κατέλαβε την εξουσία από τους ολιγάρχες και εγκαθίδρυσε την τυραννία. Τα χρόνια της εξουσίας του το νησί ήκμασε και πραγματοποίησε σπουδαίο οικοδομικό έργο.
Ο ναός της Δήμητρας υπολογίζεται ότι ανεγέρθη έναν αιώνα πριν από τον Παρθενώνα. Έχει θέα στη θάλασσα και στο βουνό και ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα, τη Δήμητρα και την Κόρη της την Περσεφόνη.
Ένας ολομάρμαρος ναός που ανεγέρθηκε για την λατρεία της θεάς Δήμητρας, στη θέση όπου από τον 8ο αιώνα π.Χ. σε ένα διαμορφωμένο υπαίθριο χώρο, ο αγροτικός πληθυσμός ασκούσε τα θρησκευτικά του καθήκοντα.
Ο ναός αποτελεί ορόσημο για την ανάπτυξη της κλασικής αρχιτεκτονικής και αναστηλώθηκε με πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και χρηματοδότηση του Υπουργείου Αιγαίου (1994-2000).
Η ανασκαφή, η αναστήλωση, και η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου στο Σαγκρί της Νάξου βραβεύθηκε στις 4 Ιουνίου 2004 στο Μόναχο με την υψηλότερη διάκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Europa Nostra, στην κατηγορία «1d: Αρχαιολογικοί χώροι».
Το αρχιτεκτονικό αυτό σύνολο εντοπίστηκε από τον Ν. Κοντολέοντα το 1949. Ο ίδιος το 1954 έσκαψε και αποσαφήνισε τα λείψανα του ναού.
Ο χώρος μελετήθηκε διεξοδικά από ομάδα αρχιτεκτόνων με σειρά προγραμμάτων του Πολυτεχνείου του Μονάχου, σε συνεργασία με την
Αρχαιολογική Εταιρεία κυρίως τη περίοδο 1976 – 1985.
Η μελετητική ομάδα απαρτιζόταν από τους Β. Λαμπρινουδάκη, G. Gruben, Μ. Κορρέ, Αe. Ohnesorg. Καρπός της έρευνας αυτής ήταν μελέτη γραφικής αποκατάστασης του ναού και της Βασιλικής.
Τη δεκαετία του ΄90 το Υπουργείο Αιγαίου και η Ε.Ε. χρηματοδότησαν το πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο ναός αναστηλώθηκε με μαρμάρινο υλικό που συγκεντρώθηκε από τον αρχαιολογικό χώρο.
Το 1994 η αναστήλωση του ναού εντάχθηκε σε γενικότερο πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αθηνών : «Ανάδειξη Αρχαιολογικών χώρων Νάξου» με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθ. Β, Λαμπρινουδάκη και χρηματοδοτούμενο σε μεγάλο ποσοστό από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το 1995 ξεκίνησε η αναστήλωση των θεμελίων
και του στυλοβάτη με επίβλεψη Μ. Μαγνήσαλη, Θ. Μπιλή σύμφωνα με τη μελέτη του καθ. Μ. Κορρέ : “Αναστηλωτικές και άλλες εργασίες στο Ιερό της Δήμητρος στη Νάξο.
και του στυλοβάτη με επίβλεψη Μ. Μαγνήσαλη, Θ. Μπιλή σύμφωνα με τη μελέτη του καθ. Μ. Κορρέ : “Αναστηλωτικές και άλλες εργασίες στο Ιερό της Δήμητρος στη Νάξο.
Πρόταση αποκαταστάσεως των θεμελίων του ναού έως τη βάση των τοίχων” (Αθήνα 1995) Το επόμενο έτος και αφού είχε ολοκληρωθεί εν μέρει η προηγούμενη μελέτη εκπονήθηκε από τους Θ. Mπιλή – Μ. Μαγνήσαλη, η μελέτη αποκατάστασης:
“Έργο αναστήλωσης αρχαϊκού ναού Γύρουλα στο Σαγκρί Νάξου’’, (Αθήνα 1996), βάσει της οποίας και με επίβλεψη από τους ίδιους ολοκληρώθηκε το έργο το 2000.
Τα ευρήματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο «Γύρουλα», το οποίο έχει βραβευτεί για την αρχιτεκτονική του. Εκεί οι επισκέπτες θα δουν μέρος του αετώματος, τη στέγη, τους κίονες, αγάλματα Κούρων και επιγραφές....
Η Δήμητρα ήταν η θεά της γεωργίας και της γονιμότητας, γι’αυτό ο ναός χτίστηκε σε μια εύφορη κοιλάδα, όπου μερικούς αιώνες νωρίτερα, οι κάτοικοι του νησιού τιμούσαν τη θεά σε υπαίθριους χώρους.
Σύμφωνα με τον μύθο, η Περσεφόνη γεννήθηκε από τη συνεύρεση του Δία και της Δήμητρας.
Όταν μεγάλωσε, ο Πλούτωνας την ερωτεύτηκε και την απήγαγε, οδηγώντας της στον Άδη. Η Δήμητρα εγκατέλειψε τον Όλυμπο και άρχισε να την αναζητεί μαυροφορεμένη, ώσπου τελικά τη βρήκε στον Άδη.
Έπειτα από παρακλήσεις της, ο θεός του κάτω κόσμου συμφώνησε να αφήνει την Περσεφόνη να ανεβαίνει για έξι μήνες στον πάνω κόσμο και τους υπόλοιπους έξι μήνες να κατεβαίνει στον Κάτω κόσμο....
Η αρπαγή της Περσεφόνης, τύμβος Καστά της Αμφίπολης
Όταν η Περσεφόνη ζούσε με τη μητέρα της επικρατούσε καλοκαιρία, ενώ όταν ζούσε με τον Πλούτωνα, η Δήμητρα μαράζωνε και επικρατούσε κακοκαιρία.
Για πολλούς αιώνες οι κάτοικοι του νησιού τιμούσαν τη θεά με θρησκευτικές τελετές που πραγματοποιούσαν στον ναό.
Τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, ο ναός μετατράπηκε σε βασιλική εκκλησία, όπου χτίστηκε ένας μικρότερος ναός, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο.
Ο ναός είναι δίκλιτος ιωνικού ρυθμού. Έχει πέντε κίονες στην πρόσοψη και μεγάλα θυρώματα
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου