2 Οκτωβρίου 1944, οι πατριωτικές δυνάμεις της Βαρσοβίας υποχρεώθηκαν να παραδοθούν μετά την εξάντληση των εφοδίων τους. Από τους 950.000 κατοίκους της Βαρσοβίας, 700.000 περίπου εκτοπίστηκαν από τους Γερμανούς, ενώ 200.000 σκοτώθηκαν στις μάχες. Αμέσως μετά την παράδοση, ο Χίτλερ διέταξε την ολοκληρωτική καταστροφή της Βαρσοβίας.Το 85% της πόλης μετατράπηκε σε σωρούς ερειπίων.
Η εξέγερση της Βαρσοβίας (Warsaw Uprising στην αγγλική βιβλιογραφία και Powstanie Warszawskie στα πολωνικά) έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Αύγουστος – Οκτώβριος 1944), όταν ένα κίνημα αντίστασης οργανώθηκε στην πολωνική πρωτεύουσα με σκοπό να εκδιωχθούν από την πόλη τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.
Eίναι ένα από τα σχετικά άγνωστα γεγονότα της ιστορίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και συχνά συγχέεται με την εξέγερση των Εβραίων στο Γκέτο της Βαρσοβίας το 1943.
Η εξέγερση της Βαρσοβίας προετοιμάστηκε από το πατριωτικό Πολωνικό Μέτωπο, μία από τις κυριότερες οργανώσεις της Πολωνικής Αντίστασης, η οποία ήδη από το 1939, όταν κατακτήθηκε η Πολωνία από τους Γερμανούς και τους Σοβιετικούς είχε αρχίσει να οργανώνει ένα είδος παράνομου εσωτερικού στρατού, την Πατριωτική Στρατιά με σκοπό την αντίσταση στους κατακτητές.
Η Πατριωτική Στρατιά είχε αναλάβει την οργάνωση και εκτέλεση πολλών αντιστασιακών ένοπλων ενεργειών εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων Κατοχής.
To σύμβολο της αντιστασιακής Πολωνικής πατριωτικής οργάνωσης που ήλεγχε την Πολωνική Στρατιά, τις παράνομες στρατιωτικές δυνάμεις που συμμετείχαν μαζί με πολίτες στην εξέγερση της Βαρσοβίας το 1944.
Πολλές Πολωνέζες συμμετείχαν στην Πατριωτική Στρατιά και αγωνίστηκαν ηρωικά στην εξέγερση της Βαρσοβίας.
Σκηνές από την εξέγερση της Βαρσοβίας. Φωτογράφοι και κινηματογραφιστές της Πολωνικής αντίστασης φωτογράφισαν και κινηματογράφησαν την εξέγερση, διασώζοντας έτσι στιγμές της ιστορίας...και οι Γερμανοί επίσης κατέγραψαν φωτογραφικά τα γεγονότα
Η εξέγερση της Βαρσοβίας εκδηλώθηκε στις 1 Αυγούστου του 1944 και διήρκεσε δύο μήνες, Αύγουστο-Σεπτέμβριο.
Σε μία εποχή που ήταν φανερό πως η ναζιστική Γερμανία κατέρρεε, αφού είχε γίνει με επιτυχία η απόβαση στη Νορμανδία και οι Σύμμαχικές Δυνάμεις προέλαυναν νικηφόρα, οι Πολωνοί αντιστασιακοί της Εθνικής Στρατιάς κατόρθωσαν να ξεσηκώσουν τους κατοίκους της πρωτεύουσας εναντίον των Γερμανών, να κρατήσουν υπό τον έλεγχό τους για εξήντα τρεις μέρες το κέντρο της πόλης και ευρύτερες περιοχές γύρω από αυτό, εγκαθιδρύοντας ουσιαστικά ελεύθερη διοίκηση στη Βαρσοβία.
Μαζί και στο πλευρό των οργανωμένων αντιστασιακών αγωνίστηκαν με ηρωισμό και πραγματική αυτοθυσία-όπως μπορούσε ο καθένας-μεγάλος αριθμός κατοίκων της Βαρσοβίας, άνδρες, γυναίκες, ακόμα και παιδιά.
Επικεφαλής των δυνάμεων της Πατριωτικής Στρατιάς της εξέγερσης της Βαρσοβίας, που αριθμούσαν περίπου 40.000, ήταν ο στρατηγός Ταντέους Κομορόφσκι, γνωστός ως Μπορ.
Η οργάνωση της πολωνικής Αντίστασης που οργάνωσε την εξέγερση της Βαρσοβίας διατηρούσε επαφές με την εξόριστη από το 1939 πολωνική κυβέρνηση στο Λονδίνο.
Η Βαρσοβία θα μπορούσε να είναι μία από τις πρώτες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που απελευθερώθηκαν και μάλιστα να είχε απελευθερωθεί με τον αγώνα των ίδιων της των πολιτών εναντίον του γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων κατοχής, εάν ο Σοβιετικός Στρατός που ήδη είχε φθάσει στη δεξιά όχθη του ποταμού Βιστούλα, στο προάστιο Πράγκα, δεν παρέμεινε αδρανής κατά τη διάρκεια της εξέγερσης.
Παρά το ότι οι παράνομες δυνάμεις της Πατριωτικής Στρατιάς είχαν βοηθήσει τις σοβιετικές στρατιωτικές δυνάμεις που κατευθύνονταν από ανατολικά προς τη Βαρσοβία και μολονότι οι Σοβιετικοί αρχικά ενθάρρυναν την εξέγερση εναντίον των Γερμανών, φαίνεται, ωστόσο, ότι ο σοβιετικός στρατός δεν κινήθηκε για βοήθεια, ενώ είχε φθάσει τόσο κοντά στην πόλη.
Από την άλλη πλευρά, λέγεται ότι η σοβιετική κυβέρνηση δεν επέτρεψε τους Δυτ. Συμμάχους να χρησιμοποιήσουν τα σοβιετικά αεροδρόμια για να στείλουν εφόδια στους εξεγερμένους.
Οι Γερμανοί, βομβαρδίζοντας την πόλη συνεχώς, κατέστειλαν τελικά την εξέγερση. Μετά την εξάντληση των εφοδίων οι πατριωτικές δυνάμεις αντίστασης αναγκάστηκαν να παραδοθούν.
Δίχως την υποστήριξη από το σοβιετικό στρατό, οι πατριωτικές δυνάμεις της Βαρσοβίας υποχρεώθηκαν να παραδοθούν στις 2 Οκτωβρίου 1944, μετά την εξάντληση των εφοδίων τους.
Ο Μπορ και οι δυνάμεις του αιχμαλωτίστηκαν. Από τους 950.000 κατοίκους της Βαρσοβίας, 700.000 περίπου εκτοπίστηκαν από τους Γερμανούς, ενώ 200.000 σκοτώθηκαν στις μάχες.
Αμέσως μετά την παράδοση, ο Χίτλερ διέταξε την ολοκληρωτική καταστροφή της Βαρσοβίας. Το 85% της πόλης μετατράπηκε σε σωρούς ερειπίων.
Η Βαρσοβία εξέρχεται μετά την εξέγερση. Σε μια στιγμή οι Γερμανοί θα καταστρέψουν την πόλη
Αμέσως μετά την παράδοση, ο Χίτλερ διέταξε την ολοκληρωτική καταστροφή της Βαρσοβίας. Το 85% της πόλης μετατράπηκε σε σωρούς ερειπίων.
Η πόλη ερημώθηκε και ερειπώθηκε κυριολεκτικά. Μετά την παράδοση των Αντιστασιακών, ο Χίτλερ διέταξε την ολοκληρωτική καταστροφή. Ελάχιστοι κάτοικοι παρέμειναν υπό άθλιες συνθήκες στα ερείπια.
Η ταινία Ο πιανίστας του Ρομάν Πολάνσκι δείχνει στιγμιότυπα από την εξέγερση της Βαρσοβίας και την ερήμωση της πόλης.
Τελικά, όταν ο σοβιετικός στρατός μπήκε στη Βαρσοβία, βρήκε μία ερημωμένη και ερειπωμένη πρωτεύουσα.
Οι Πολωνοί αντιστασιακοί αναγκάστηκαν να διαφύγουν μέσα από τους υπονόμους της πόλης για να μη συλληφθούν από τους Γερμανούς. Κάποιοι όμως δυστυχώς έπεφταν στα χέρια των Γερμανών.
Οι βομβαρδισμοί κατέστρεψαν την πόλη.
Οι σοβιετικές αρχές, αφήνοντας τους Γερμανούς να καταστείλουν την εξέγερση της Βαρσοβίας και συγχρόνως να εξαφανίσουν τη στρατιωτική οργάνωση που υποστήριζε την πολωνική κυβέρνηση του Λονδίνου, ήταν πλέον ελεύθερες να εγκαθιδρύσουν τη σοβιετική κυριαρχία στη χώρα.
Με τη συγκατάθεση μάλιστα του Ρούσβελτ και Τσώρτσιλ, μετέτρεψαν την προσκείμενη στη σοβιετική πολιτική Πολωνική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης σε Προσωρινή Πολωνική Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (1 Ιανουαρίου 1945), υπό τον απόλυτο έλεγχο της ΕΣΣΔ.
Η μνήμη για τις χιλιάδες θύματα και τις σκληρές στιγμές της παράδοσης και της καταστροφής της πόλης, αλλά και η υπερηφάνεια για τον ηρωικό αγώνα αντίστασης μαζί με την πικρία για τη στάση των Ρώσων παρέμειναν στη συλλογική συνείδηση των Πολωνών, παρά το ότι στην εποχή της κομμουνιστικής διακυβέρνησης αποφεύγονταν οι αναφορές στα γεγονότα της εξέγερσης
H είσοδος του Μουσείου της Εξέγερσης στην Κρακοβία. Ιδρύθηκε το 2004.
Ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά μουσεία στεγάζεται σε μια παλιά αποθήκη Τραμ. Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος έκθεσης των αντικειμένων.
Πρόκειται για ένα μουσείο με σκοπό τη διατήρηση αλλά και την "κατασκευή" μνήμης για μία σκοτεινή σελίδα της Ιστορίας των Πολωνών.
Αναβιώνει το χρονικό των 63 ημερών της εξέγερσης της Βαρσοβίας ώρα με την ώρα και μέρα με τη μέρα.
Φωτογραφίες παλιές, αντικειμένα και προσωπικά είδη των ανθρώπων που συμμετείχαν στην εξέγερση, παλιές εφημερίδες και έντυπα, και πολλά άλλα εκτίθενται με αριστοτεχνικό τρόπο.
Κάποιες αίθουσες αναβιώνουν την εποχή και την ατμόσφαιρά της, ενώ αναπαραστώνται ως σκοτεινοί διάδρομοι ακόμα και οι υπόνομοι μέσω των οποίων διέφυγαν πολλοί εξεγερμένοι.
Προβάλλονται, επίσης, τα διασωθέντα φιλμ με σκηνές από την εξέγερση.
Το Μουσείο εστιάζει κυρίως στις προσωπικές ιστορίες των ατόμων που συμμετείχαν στην εξέγερση και βρέθηκαν στη δίνη των γεγονότων της ιστορίας.
Έντονος είναι ο αντισοβιετικός χαρακτήρας και το αντικομμουνιστικό πνεύμα του Μουσείου, που δικαιολογείται, αν δεχτούμε ότι ο σοβιετικός στρατός δε βοήθησε την εξέγερση. Το ζήτημα είναι εάν πράγματι έγιναν έτσι τα πράγματα.
Πάντως, η ηγεσία της εξέγερσης υποστήριζε τη μη κομμουνιστική εξόριστη πολωνική κυβέρνηση του Λονδίνου και προφανώς δεν ήθελε να παραδοθεί η πόλη και η χώρα στους Σοβιετικούς...
Αλλά και οι Σοβιετικοί προφανώς δεν ήθελαν μία τόσο μεγάλη εθνική επιτυχία, όπως η απελευθέρωση της Βαρσοβίας, να αποδοθεί σε μία αντιστασιακή οργάνωση που δεν ήταν υπό το δικό τους έλεγχο...
Όμως, οι αποφάσεις για την μεταπολεμική τύχη κάποιων κρατών και λαών είχαν ήδη ληφθεί από τους ηγέτες των Μ. Δυνάμεων. Οι αγώνες αντίστασης των λαών δε θα λαμβάνονταν υπόψη...
Μετά την πτώση της κομμουνιστικής διακυβέρνησης αναγέρθηκε στην πλατεία Κρασίνσκι το Μνημείο της Εξέγερσης της Βαρσοβίας.
Το επικό έργο του γλύπτη Kucma είναι πράγματι εντυπωσιακό. Πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι η εικόνα ενός οδυνηρού γεγονότος για τη συλλογική συνείδηση ανασύρθηκε από τις σκιές της λήθης με σκοπό τη μυθοποίηση και την εξιδανίκευση στη μνήμη που οι Πολωνοί επιχειρούν να διατηρήσουν στη νέα εποχή της ιστορίας τους.
Δείτε το πολωνικό βιντεάκι που στηρίζεται αποκλειστικά σε φωτογραφικό υλικό από την εξέγερση της Βαρσοβίας.
Δείτε, επίσης, κινηματογραφημένα στιγμιότυπα από την εξέγερση της Βαρσοβίας
Για την εξέγερση της Βαρσοβίας, βλ. http://www.warsawuprising.com/
(περιέχει πολλές φωτογραφίες από την εξέγερση και πολλά ντοκουμέντα και πηγές σχετικά με το γεγονός).
Βλ. επίσης την ιστοσελίδα του Μουσείου της Εξέγερσης http://www.1944.pl/en/και http://el.wikipedia.org/wiki/Μνημείο_Εξέγερσης_της_Βαρσοβίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου